خواص کاسنی
کاسنی گیاهی از خانوادهی قاصدکها بوده و در بسیاری از مناطق جهان از جمله شمال غرب اروپا و شمال غرب ایران رشد میکند. ریشهی این گیاه دارویی حاوی فیبرهای قابل انحلال در آب، به نام اینیولین (Inulin) بوده و بدن انسان قادر به هضم این فیبر نیست. به همین دلیل، محققان از آن به عنوان جایگزین مناسبی برای قند یا چربی غذاهای فرآوری شده، یاد میکنند. در فرانسه و ژاپن، از ریشهی کاسنی برای تولید نوعی قهوه (قهوهی کاسنی) استفاده شده که هم طعم خوبی داشته و هم خواص درمانی مطلوبی دارد. مصرف این قهوه در سایر کشورهای جهان، از جمله آمریکا رو به رشد است.
فهرست محتوایی مقاله
ریشه کاسنی سرشار از فیبر
اینیولین نوعی فیبر از خانواده فروکتان یا fructooligosaccharide بوده و بدن انسان به دلیل حضور زنجیرههای کوتاه از مولکولهای فروکتوز در این نوع فیبر، قادر به هضم آن نیست. این فیبر خاصیت پروبیوتیکی داشته و مواد غذایی مورد نیاز باکتریهای مفید سیستم گوارش را تامین میکند. نقش این باکتریها، کاهش تورم و نفخ روده بوده و همچنین با از بین بردن باکتریهای مضر روده، جذب مواد معدنی در این قسمت از سیستم گوارش بدن را بهبود میبخشند. بدین ترتیب، مصرف کاسنی و خصوصا ریشهی کاسنی به حفظ سلامتی رودهی بزرگ، کمک شایانی مینماید.
به همین منظور، شرکت حکیم رازی آذر در تولید عصاره گیاهی فیتو تتراندرین از ترکیب عصارهی ریشه کاسنی، خارمریم و کشوث استفاده کرده تا برای پاکسازی کبد و طحال و همچنین تنظیم اسید اوریک خون، یک راهکار کاملا گیاهی را ارائه داده باشد.
درمان یبوست
مصرف فیبر در رژیم غذایی روزانه باعث حفظ رطوبت مدفوع شده و مانع از ابتلای افراد به یبوست میشود. ریشهی گیاه کاسنی نه تنها حاوی درصد مناسبی از فیبر بوده بلکه نوع فیبر موجود در آن نیز (اینیولن) به سلامت سیستم گوارش کمک کرده و احتمال ابتلا به یبوست را کاهش میدهد. طبق تحقیقی که بر روی 44 نفر انجام گرفت، مشخص شد مصرف روزانه 12 گرم اینیولین موجود در این گیاه، خشکی مدفوع را تا حد زیادی کم کرده و اجابت مزاج را آسانتر میکند. همچنین، در تحقیق دیگری که بر روی 16 نفر انجام گرفت، مشخص شد که مصرف روزانه 10 گرم اینیولین میتواند تعداد دفعات اجابت مزاج را از 4 مرتبه در هفته، به 5 مرتبه افزایش دهد.
کنترل قند خون با کاسنی
یکی از راهکارهای کنترل و درمان قند خون در افراد مبتلا به دیابت، مصرف ریشهی گیاه کاسنی است. ترکیبات موجود در این گیاه دارویی، همانند چیکوریک (chicoric) و کلروجنیک اسید (chlorogenic acids) اثرپذیری عضلات بدن نسبت به هورمون انسولین را افزایش داده و نتیجتا با جذب قند توسط این ارگانها، مانع از تجمع قند در خون میشوند.
محققان بر این باور هستند که وجود فیبر اینیولین در این گیاه باعث بهبود عملکرد بعضی از باکتریهای بدن شده و نتیجتا متابولیسم کربوهیدراتی افزایش مییابد. با ارتقاء این متابولیسم، ترکیبات شکر و کربوهیدراتی بهتر تجزیه شده و سلولها میتوانند قند موجود در خون را راحتتر جذب نمایند. در تحقیقی که به مدت 2 ماه بر روی 49 خانم مبتلا به دیابت نوع 2 انجام گرفت، مشخص شد که مصرف روزانه 10 گرم اینیولین (فیبر موجود در ریشهی کاسنی) باعث کاهش مشهود سطح قند خون و همچنین هموگلوبین A1c شده است.
یکی دیگر از محصولات کاملا گیاهی حکیم رازی آذر، عصاره گیاهی لیورتراپین بوده که در آن از ترکیباتی همچون ریشه کاسنی، برگ خرفه و ریشه ختمی و … استفاده شده تا علاوه بر درمان چربی کبد، به تصفیه خون نیز کمک کند.
کاهش وزن
ترکیبات موجود در کاسنی باعث تنظیم اشتهای افراد و کاهش میل به دریافت کالری بیشتر شده و میتواند به کاهش وزن افراد کمک کنند. طی تحقیقی که در مدت 12 هفته بر روی 48 نفر انجام گرفت، مشخص شد که مصرف روزانهی 21 گرم الیگوفراکتوز (oligofructose) استخراج شده از کاسنی، منجر به کاهش وزن 1 کیلوگرمی افراد در یک مدت زمان معین شده است. محققان معتقدند که الیگوفراکتوز استخراجی با کاهش سطح هورمون گرلین (ghrelin) بدن باعث کنترل اشتها میشود.
مواد غذایی موجود در ریشه کاسنی
هر 60 گرم ریشهی خشک شدهی گیاه کاسنی دارای 44 کالری انرژی بوده و حاوی مواد غذایی زیر است:
– پروتئین: 0.8 گرم
– کربوهیدرات: 10.5 گرم
– چربی: 0.1 گرم
– فیبر: 0.9 گرم
– منگنز: معادل 7 درصد از نیاز روزانه بدن (RDI)
– ویتامین B6: معادل 7 درصد از RDI
– پتاسیم: معادل 5 درصد از RDI
– ویتامین C: معادل 5 درصد از RDI
– فسفر: معادل 4 درصد از RDI
– فولات: معادل 3 درصد از RDI
منگنز و ویتامین B6 جزو مواد غذایی هستند که در سلامت مغز افراد و جلوگیری از ابتلای آنها به بیماریهای مزمن، نقش مستقیمی دارند.
سایر خواص کاسنی
طبق پژوهشهای انجام گرفته که عموما بر روی موشهای آزمایشگاهی انجام شده است، مشخص شده که ریشهی کاسنی دارای خواص ضد التهابی بوده و میتواند در درمان و یا کنترل بیماریهای مزمن التهابی همانند آرتروز، کاربرد داشته باشد. به گفته محققان، اثبات یا رد این نکته نیاز به پژوهشهای بیشتری دارد.
عوارض جانبی مصرف کاسنی
مصرف زیاد مواد فیبردار، از جمله کاسنی ممکن است باعث ایجاد تورم و زیاد شدن گاز در سیستم گوارش بدن شود. اما در کل میتوان گفت که مصرف مقدار مناسب از این گیاه دارویی کاملا بی خطر بوده و هیچگونه عوارض جانبیای برای افراد ندارد.
منابع: