مؤثرترین داروهای گیاهی برای آرامش اعصاب
سیستم عصبی انسان‌ها از شرایط بیرونی و افکار درونی تأثیر می‌پذیرد و نسبت به آن‌ها واکنش نشان می‌دهد. این در حالی است که زندگی در عصر حاضر می‌تواند مانند یک ترن هوایی با مسیری پر فراز و نشیب باشد و حجم بالایی از استرس، اضطراب، تنش‌های روحی را برای بسیاری افراد ایجاد کند.
در واقع احساساتی مانند استرس، خشم، اضطراب و موارد مشابه بخشی طبیعی از زندگی هستند؛ اما زمانی که بیش‌ازحد طول می‌کشند، ممکن است کیفیت خواب ما را تحت تأثیر قرار دهند و تأثیرات منفی بر سلامت جسمی و روحی یا خلق‌وخوی و رفتار افراد بگذارند.
در کنار انجام تمرین‌هایی مانند مدیتیشن و یوگا و دور شدن از امور استرس‌زا به شکل مقطعی، استفاده از داروی گیاهی برای آرامش اعصاب یکی از روش‌های دیرینه در طب سنتی است که مردم جهان برای هزاران سال از آن بهره می‌گیرند.
خواص آرامش‌بخش بسیاری از این داروها و عرقیات گیاهی برای آرامش اعصاب با استفاده از علم روز دنیا به اثبات رسیده است؛ اما این را نیز می‌دانیم که تأثیر تمام گیاهان به یک اندازه نیست. بنابراین، در ادامه برخی از مؤثرترین انواع داروی گیاهی برای اعصاب را به شما معرفی می‌کنیم.
چرا از داروی گیاهی تقویت اعصاب استفاده می‌کنیم؟
قطعا همه انسان‌ها روزها و شب‌های پراسترس و پرتنشی را در زندگی خود تجربه کرده‌اند و این بخشی از زندگی طبیعی است؛ اما زمانی این تنش‌ها به یک تهدید تبدیل می‌شوند که بیش‌ازحد طول بکشند و بر روی سلامت جسمی، کیفیت خواب و حال روحی افراد تأثیرات منفی بگذارند.
این روند ممکن است تا حدی پیش برود که موجب افزایش وزن، تضعیف سیستم ایمنی بدن، بیماری‌های قلبی و عروقی، مشکلات شناختی، کاهش کیفیت و مدت‌زمان خواب مفید، افسردگی، افزایش خشم یا حتی کوتاه شدن طول عمر افراد شود. طب سنتی از گیاهان دارویی به عنوان راه‌حلی طبیعی و بسیار مؤثر برای بازیابی آرامش اعصاب بهره می‌گیرد.
گیاهان آرامش‌بخش حاوی ترکیباتی هستند که بر سیستم عصبی تأثیر می‌گذارند و معمولا با توجه نحوه تأثیرگذاری خود طبقه‌بندی می‌شوند. برخی از گیاهان آرامش‌بخش به مقابله با اثرات سیستم عصبی بیش‌ازحد تحریک‌شده کمک می‌کنند؛ در حالی که برخی دیگر با گذشت زمان کندتر عمل می‌کنند تا سیستم عصبی را تقویت کرده و پاسخ ما به استرس را تعدیل کنند.
این ترکیبات مؤثر را معمولا به عنوان آداپتوژن می‌شناسیم و گیاهان حاوی آن‌ها را آداپتوژنیک (Adaptogenic) می‌نامیم. گیاهانی مانند تولسی، ریشی و گیلاس زمستانی ازجمله گیاهان آداپتوژنیک هستند.
دسته‌ای از گیاهانی که دارای اثرات آرامش‌بخش هستند، می‌توانند باعث خواب‌آلودگی ما شوند. این گیاهان معمولا برای استفاده پیش از خواب مفید هستند و بهتر است از مصرف آن‌ها در طول روز اجتناب شود.
انواع داروی گیاهی برای آرامش اعصاب
کنترل خشم و سطوح استرس و اضطراب یک مهارت است که در بسیاری مواقع با تمرین به دست می‌آید؛ اما در طب سنتی، از داروهای گیاهی به‌عنوان مکمل و تقویت‌کننده تأثیر این تمرین‌ها استفاده می‌شود.
این گیاهان در بسیاری مواقع حتی می‌توانند به عامل اصلی آرامش اعصاب و کاهش احساساتی مانند خشم، استرس و بدینی تبدیل شوند. طب سنتی مشرق زمین بسیار گسترده است و از داروهای گیاهی متعددی برای روش‌های درمانی خود بهره می‌گیرد. با توجه به تعدد این گیاهان و عرقی جات، در اینجا لیستی از مؤثرترین و مشهورترین انواع داروی گیاهی برای اعصاب را برای شما فراهم کرده‌ایم.
- گیلاس زمستانی
گیلاس زمستانی-merspharma
گیلاس زمستانی گیاهی است که تأثیرات آرامش‌بخش آن در طب سنتی هند مورد ستایش قرار گرفته است و در طب آیورودا به‌طور مداوم از آن برای درمان افراد استفاده می‌شود. اصلی‌ترین خاصیت شناسایی‌شده این گیاه، کمک به مبارزه با استرس است.
مطالعات نشان می‌دهند که گیلاس زمستانی انعطاف‌پذیری بدن را در مواجهه با استرس فیزیکی و روانی افزایش می‌دهد. با توجه به اینکه کاهش استرس به‌طور مستقیم با کاهش پرخاشگری مرتبط است، این گیاه می‌تواند در آرامش اعصاب و رفتارهای پرخاشگرانه مؤثر باشد.
میزان پرخاشگری با استفاده از مقیاس درجه‌بندی اضطراب همیلتون (HAM) اندازه‌گیری می‌شود. در یک مطالعه بالینی با تمرکز بر خواص ضد پرخاشگری گیلاس زمستانی، نتایج حاکی از کاهش نمرات HAM بودند.
در مطالعه‌ای دیگر، به بیماران مبتلا به استرس مزمن 600 میلی‌گرم گیلاس زمستانی به مدت 2 ماه داده شد. نتیجه این مطالعه نشان داد که مصرف این گیاه دارویی نه‌تنها موجب کاهش علائم استرس در بیماران می‌شود، بلکه هیچ عارضه جانبی نیز ایجاد نمی‌کند.
- گل بابونه
گیاه بابونه یک داروی گیاهی تقویت اعصاب، آرامش‌بخش، ضد اضطراب و استرس و بهبوددهنده خواب است. این گیاه اغلب به شکل دمنوش و قبل از خواب مصرف می‌شود. نتایج یک مطالعه به‌صورت تصادفی نشان داد که درمان طولانی‌مدت با استفاده از گل بابونه در طب سنتی، در کاهش علائم اختلال اضطراب فراگیر مؤثر است.
مطالعه دیگری تأثیرات سریع بابونه را برای درمان اختلالات اضطراب فراگیر را تأیید کرده است. تحقیقات نشان می‌دهند که علاوه بر دمنوش و مکمل‌ها، از گل بابونه می‌توان به شکل روغن گیاهی نیز برای کاهش اضطراب، آرامش اعصاب و بهبود کیفیت خواب استفاده کرد.
- بادرنجبویه
بادرنجبویه یک گیاه آرام‌بخش از خانواده نعناع است و به‌عنوان یک داروی گیاهی با دوره درمان طولانی‌مدت از آن استفاده می‌شود. معمولا از این داروی گیاهی برای آرامش اعصاب و بهبود کیفیت خواب و اشتها بهره می‌گیرند.
مصرف بادرنجبویه می‌تواند درد و ناراحتی، استرس و اضطراب را کاهش دهد. به همین دلیل، برای کنترل افسردگی و خشم نیز استفاده می‌شود. مطالعات انجام‌شده بر روی خواص بادرنجبویه توانسته‌اند تأثیرات این گیاه بر کاهش علائم استرس، اضطراب و افسردگی را تأیید کنند. بادرنجبویه زمانی که با سنبل‌الطیب مصرف می‌شود، در بهبود خواب تأثیرات مثبت می‌گذارد.
- گل ساعتی
گل ساعتی با جایگاهی ویژه در طب سنتی، به‌عنوان یکی از بهترین تسکین‌دهنده‌های طبیعی شناخته می‌شود. ترکیبات مؤثر این گیاه با کاهش سطح هورمون استرس (کورتیزول) و تأثیر بر گیرنده‌های مغز، سطح استرس را کاهش می‌دهد و به کنترل خشم و بهبود خواب کمک می‌کند.
در طب سنتی از دمنوش‌های گل ساعتی برای درمان اختلال کم‌توجهی بیش فعالی (ADHD) نیز استفاده می‌شود. گل ساعتی معمولا زمانی که طبق دستورالعمل و تجویز پزشک مصرف شود، ایمن در نظر گرفته می‌شود؛ اما برخی مطالعات نشان داده‌اند که این گیاه می‌تواند باعث خواب‌آلودگی، سرگیجه و حس گیجی در افراد شود. بنابراین، استفاده از آن در روز توصیه نمی‌شود.
- ریشه کاوا
صدها سال است که از ریشه گیاه کاوا (گیاه بومی جزایر اقیانوس آرام جنوبی) به‌عنوان یک داروی گیاهی تقویت اعصاب و ضد اضطراب استفاده می‌شود. ریشه کاوا دارای خواص آرام‌بخش است و معمولا در طب سنتی از عصاره و دمنوش آن برای افزایش آرامش اعصاب بدون ایجاد حس خواب‌آلودگی و تقویت خلق‌وخوی آرام افراد بهره می‌گیرند.
- اسطوخودوس
اسطوخودوس به خاطر رایحه و رنگ زیبایش مشهور است؛ اما آوازه خواص آن در میان طرفداران طب سنتی نیز پیچیده است. یک مطالعه نشان داده است که اسطوخودوس می‌تواند علائم اضطراب را به‌اندازه Ativan (داروی ضد اضطراب و درمان‌کننده بی‌خوابی) کاهش دهد.
از آنجا که اسطوخودوس عطر خوب و آرامش‌بخشی دارد، اغلب در نمک‌های حمام، لوسیون‌ها، صابون‌ها و شامپوها نیز از آن استفاده می‌شود. در واقع خواص این گیاه می‌تواند از طریق دمنوش‌های گیاهی و عطر آن به آرامش اعصاب افراد کمک کند.
- سنبل‌الطیب
در یک مطالعه، کاهش سطوح اضطراب و استرس برای افرادی که از سنبل‌الطیب استفاده می‌کردند گزارش شده است. سنبل‌الطیب عموم در دوزهای توصیه شده، ایمن در نظر گرفته می‌شود؛ اما از آنجایی‌که آزمایشات بالینی بر روی تأثیرات مصرف طولانی‌مدت انجام نشده است، مصرف آن برای بیش از یک هفته توصیه نمی‌شود (مگر اینکه پزشک شما تأیید کند).
با توجه به تأثیرات سنبل‌الطیب بر روی سطوح استرس و اضطراب، از آن به عنوان داروی گیاهی برای آرامش اعصاب نیز استفاده می‌شود.
- زنجبیل
زنجبیل یک گیاه معطر است که از دیرباز در طب سنتی به عنوان یک درمان طبیعی برای اضطراب از آن استفاده می‌شود. این ریشه گیاهی حاوی آنتی‌اکسیدان‌های قوی است و از این طریق به مقابله با مواد شیمیایی مضری که هنگام استرس در بدن ما تولید می‌شوند، کمک می‌کند.
استرس گاهی اوقات می‌تواند منجر به ناراحتی معده شود؛ زیرا تولید اسیدهای معده که برای هضم ضروری هستند، مختل می‌شود. زنجبیل با تحریک تولید سید معده نیز می‌تواند به سلامت بدن در هنگام اضطراب و ناراحتی‌های عصبی کمک کند.
- جو دوسر
دانه‌های نارس گیاه جو دوسر یکی از بهترین انواع داروی گیاهی برای اعصاب است که در آن ماده شیری تراوش می‌کند. از آنجایی که ترکیبات فعال به شکل مایع هستند، جو شیری معمولا به عنوان تنتور استفاده می‌شود.
مانند سایر گیاهان آداپتوژن، جو دوسر شیری نیز زمانی که به مدت طولانی مصرف شود برای تسکین اعصاب بسیار مفید است. جو دوسر در واقع ساقه این گیاه است و می‌تواند مانند یک افزودنی به ترکیبات چای استفاده شود. این افزودنی طعمی دلپذیر و مواد معدنی‌ترمیم کننده و آرامش‌بخش به آن می‌بخشد.
- تولسی
تولسی که با نام ریحان مقدس نیز شناخته می‌شود، گیاهی است که در طب آیورودای هند جایگاه ویژه‌ای دارد. انواع زیادی گیاه تولسی وجود دارد که تا حدودی به جای یکدیگر استفاده می‌شوند.
تولسی دارای خواص تسکین‌دهنده طبیعی درد است و می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی نیز کمک کند؛ اما یکی از اصلی‌ترین خواص تولسی برای بدن، تأثیرات آرامش‌بخش آن بر اعصاب است. از طرف دیگر، تولسی برای زمانی که استرس پاسخ ایمنی بدن ما را به خطر می‌اندازد بسیار مفید است.
- گل‌گاوزبان
گل‌گاوزبان یکی از مشهورترین و پرطرفدارترین انواع داروی گیاهی برای اعصاب است و معمولا از آن برای فرونشاندن احساس عصبانیت و خنثی کردن تأثیر تنش‌های روانی ناگهانی استفاده می‌شود. این گیاه علاوه بر خواصی که برای آرامش اعصاب دارد، به درمان سریع سرماخوردگی نیز کمک می‌کند.
سخن پایانی
همواره از پزشکان شنیده‌ایم که استرس برای بدن مانند سم است. از طرفی، استرس می‌تواند میزان خشونت و عصبانیت را در افراد تقویت کند. این احساسات ناپایدار می‌توانند عواقب زیادی داشته باشند و در موارد شدید، زندگی ما و اطرافیانمان را نیز تهدید کنند.
در میان روش‌های درمانی مختلف، استفاده از داروها و عرقیات گیاهی برای آرامش اعصاب سریع‌ترین و بیشترین تأثیر را دارد. بنابراین، انواع داروی گیاهی برای آرامش اعصاب همواره جایگاه ویژه‌ای در طب سنتی کشورهایی مانند ایران، چین و ژاپن داشته است.
