مریم گلی و خواص درمانی
مریم گلی یکی از اعضای خانواده‌ی نعناع بوده و خواص درمانی بسیاری دارد. پونه کوهی، رزماری، ریحان و آویشن نیز اعضای دیگر این خانواده بوده که در بسیاری از داروهای گیاهی، از آن‌ها استفاده می‌شود. مریم گلی دارای طعم و بوی نسبتا تندی بوده و به همین دلیل، مقدار کمی از آن را با مواد مقوی دیگر ترکیب کرده و مصرف می‌کنند. در ادامه، خواص و کاربردهای درمانی این گیاه، بیان خواهد شد.
فهرست محتوایی مقاله
مریم گلی حاوی مواد مورد نیاز بدن
مریم گلی و خصوصا عصاره‌ی این گیاه دارویی، حاوی بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن است. برای مثال، هر قاشق چایخوری مریم گلی (به وزن تقریبی 0.7 گرم) شامل مواد زیر است.
- پروتئین: 0.1 گرم
- کربوهیدرات: 0.4 گرم
- چربی: 0.1 گرم
- ویتامین K: معادل 10 درصد از نیاز روزانه‌ی بدن (RDI)
- آهن: معادل 1 درصد از RDI
- ویتامین B6: معادل 1.1 درصد از RDI
- کلسیوم: معادل 1 درصد از RDI
- مگنزیوم: معادل 1 درصد از RDI
همانطور که مشاهده می‌کنید، فقط یک قاشق چایخوری از مریم گلی، در تامین بخش عمده‌ای از مواد غذایی مورد نیاز بدن افراد، موثر بوده و تنها دارای 2 کالری است. افزون بر مواد معدنی و ویتامین‌های فوق، این گیاه دارویی حاوی اندکی زینک، مس و ویتامین‌های A، C و E نیز هست. همچنین، وجود کافئین اسید، کلروژنیک اسید، رزمارنیک اسید، الاجیک اسید و همچنین روتین و … در گیاه مریم گلی، مزایای فراوانی را برای افزایش سلامت عمومی بدن به همراه دارد.
مریم گلی سرشار از آنتی اکسیدان
آنتی‌اکسیدان‌ها با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد بدن، احتمال ابتلای افراد به بیماری‌های مزمن را کاهش می‌دهند. مریم گلی حاول 160 نوع مختلف از پلی‌فنول‌ها (ترکیبات گیاهی با خاصیت آنتی‌اکسیدانی) بوده که مصرف آن، نقش بسزایی در کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌هایی همچون سرطان، بیماری‌های مغزی (همانند پارکینسون و آلزایمر)، مشکلات قلبی و … دارد.
طبق پژوهش انجام گرفته، نوشیدن دو فنجان چای مریم گلی در طول روز، مقاومت و سلامت بدن افراد را بهبود بخشیده و همچنین توانسته بود میزان کلسترول بد خون این افراد را کاهش داده و همزمان کلسترول خوب خون را نیز افزایش دهد. تنظیم میزان کلسترول خون، یکی از مهم‌ترین توصیه‌های پزشکان برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی، از جمله انسداد عروق و یا سکته است.
پیشگیری از سرطان
پژوهش‌های بسیاری بیان کرده‌اند که این گیاه دارویی، نقش موثری در پیشگیری و یا مبارزه با سلول‌های سرطانی، خصوصا سرطان دهان، روده بزرگ، کبد، سینه، پوست، کلیه و دهانه رحم دارد. طبق این پژوهش‌ها، مواد موجود در مریم گلی نه تنها مانع از رشد سلول‌های سرطانی می‌شود، بلکه نرخ مرگ و میر این سلول‌ها را افزایش داده و می‌تواند رفت رفته، تعداد سلول‌های سرطانی را کمتر کند.
کمک به بهداشت دهان
خواص میکروب‌کشی مریم گلی، باعث از بین رفتن میکروب‌های دهانی و همچنین پلاک‌های دندانی می‌شود. طبق تحقیقات انجام گرفته، دهان‌شویه‌های گیاهی که با استفاده از همین گیاه تولید شده اند، می‌توانند باکتری Streptococcus و همچنین مخمر Candida albicans را تا حد قابل قبولی از بین ببرند. باکتری و مخمر نام برده، جزو عوامل اصلی پوسیدگی دندان هستند.
کاهش علائم یائسگی
عموما یائسگی همراه با گرگرفتگی، تعرق، خشکی و حساسیت واژن همراه است. در دوران یائسگی، تولید هورمون استروژن کاهش یافته و منجر به علائم فوق می‌شود. مریم گلی و خصوصا عصاره‌ی آن، دارای موادی هستند که عملکرد مشابهی با استروژن داشته و می‌توانند علائم یائسگی را کاهش دهند. طبق پژوهش انجام گرفته، مصرف این داروی گیاهی برای مدت هشت هفته، توانسته بود دفعات و شدت این علائم، خصوصا گرگرفتی را کاهش دهد.
کنترل قند خون
در طب سنتی، از گیاه مریم گلی برای درمان دیابت استفاده می‌شود. تحقیقات انجام گرفته نیز نشان می‌دهند که این گیاه، گیرنده‌های خاصی در مغز را تحریک کرده و با فعال شدن این گیرنده‌ها، اسیدهای چرب مازاد خون، از بدن دفع می‌شود. همچنین، اثرپذیری بدن نسبت به هورمون انسولین افزایش می‌یابد. به گفته‌ی محققان، قدرت درمانی عصاره‌ی برگ مریم گلی، همانند داروی روزیگلیتازون (Rosiglitazone) بوده که یکی از داروهای رایج در درمان بیماری دیابت است.
استفاده از گیاه گزنه به همراه مریم گلی، اثربخشی این گیاه را در تنظیم قند خون بالا، دو چندان می‌کند. از همین رو، شرکت حکیم رازی آذر، هایپورازس را از ترکیب عصاره‌ی این دو گیاه دارویی تولید کرده تا افراد مبتلا به قند خون بالا، بصورت کاملا گیاهی قند خون خود را تنظیم نگهدارند. این داروی گیاهی، علاوه بر تنظیم قند خون، عملکرد غدد درون ریز بدن را نیز تقویت می‌کند.
همچنین پژوهش‌ها نشان داده‌اند که مصرف این گیاه دارویی، باعث کاهش کلسترول بد خون شده و کلسترول خوب خون را افزایش می‌دهد. هر دو اثرگذاری این گیاه، منجر به کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی می‌شود.
جلوگیری از تحلیل حافظه
وجود آنتی‌اکسیدان‌ها در مریم گلی، به سیستم دفاعی مغز کمک کرده و مانع از زوال آن می‌شوند. طبق تحقیقات انجام گرفته، مواد موجود در این گیاه مانع از تجزیه‌ی استیل کولین (پیام رسان مغز) شده و احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش می‌دهند. مصرف این داروی گیاهی همچنین باعث بهبود عملکرد مغز در زمینه‌های حافظه، قدرت تحلیل، منطق و توانایی شناخت در افراد مسن می‌شود.
علاوه بر خواصی که پیشتر بیان گردید، گفته می‌شود گیاه دارویی مریم گلی می‌تواند اثرات زیر را نیز داشته باشد:
- کاهش اسهال: در طب سنتی، برای درمان و کاهش اسهال، از برگ‌های تازه این گیاه استفاده می‌کنند.
- تقویت استخوان: وجود مقادیر قابل توجهی از ویتامین K در این گیاه، باعث تقویت استخوان و جلوگیری از تحلیل‌رفتگی استخوانی می‌شود.
- جلوگیری از پیری پوست: گفته می‌شود مواد موجود در این گیاه، می‌توانند مانع از پیری زودرس پوست و ایجاد چین و چروک پوستی شوند.
عوارض جانی مریم گلی
تنها ماده‌ی موجود در مریم گلی که ممکن است خطرناک باشد، ترکیبی به نام توژون است. طبق تحقیقات، مصرف زیاد توژون ممکن است باعث مسمومیت مغزی در حیوانات شود. اما هیچگونه سند و مدرکی دال بر اثرگذاری این ماده بر انسان وجود ندارد. همچنین درصد بسیار کمی از این ماده در گل مریم وجود داشته و عملا تنها زمانی ممکن است توژون بر سلامت شما اثرگذار باشد که روزانه بیش از 6 فنجان (بیش از یک لیتر) چای مریم گلی نوشیده باشید.
منابع:
