درمان خانگی نفخ شکم با انواع داروی گیاهی
تولید گاز و باد معده کاملاً طبیعی است و عمده مردم جهان، 14-25 بار در روز گاز معده دفع می‌کنند؛ اما تبدیل‌شدن آن به نفخ شدید می‌تواند آزاردهنده باشد. در واقع بین 10 تا 20 درصد از بزرگسالان از آروغ زدن یا نفخ معده خود شکایت دارند. خوشبختانه نفخ و گاز معده لزوماً به معنای مشکل در هضم نیست؛ اما برای به حداقل رساندن گاز درون معده و روده، باید روی رژیم و عادات غذایی تمرکز کرد. در بسیاری مواقع می‌توان نفخ را با بهره‌گیری از طب سنتی در خانه برطرف کرد. در ادامه همراه ما باشید تا بهترین روش‌های درمان نفخ روده با داروی گیاهی در خانه را به شما معرفی کنیم.
فهرست محتوایی مقاله
علت نفخ شکم چیست؟
نفخ شکم ناشی از به دام افتادن هوا در سیستم گوارش است. این هوا یا به‌طور ناخواسته هنگام غذا خوردن بلعیده شده است و یا توسط باکتری‌های روده در طول فرایند هضم تولید می‌شود. اگرچه تولید گاز و نفخ گاه‌به‌گاه بخشی طبیعی از فرایند گوارش است، اما اضافه شدن برخی فاکتورها به این فرایند می‌تواند منجر به تولید گاز بیشتر و نفخ شکم شود. به‌طورکلی، رایج‌ترین دلایل بروز نفخ در افراد عبارتند از:
- خیلی سریع غذا خوردن
- جویدن مکرر آدامس
- نوشیدنی‌های گازدار مانند نوشابه
- غذاهای سخت هضم
- نوسانات هورمونی
- باکتری‌های روده نامتعادل
- زخم معده
- یبوست
- عفونت‌های انگلی
- آلرژی غذایی (عدم تحمل غذایی)
درمان نفخ معده با داروی گیاهی
در طب سنتی، روش‌های مختلفی برای درمان خانگی نفخ شکم وجود دارد. یکی از رایج‌ترین روش‌ها، استفاده از دمنوش‌های گیاهی است. گیاهان متعددی وجود دارند که با استفاده از دمنوش آن‌ها می‌توان به تسکین این وضعیت ناراحت‌کننده کمک کرد. در ادامه به بهترین دمنوش‌های گیاهی برای کاهش و درمان نفخ معده و روده اشاره خواهیم کرد.
- نعناع فلفلی
نعناع فلفلی یکی از گیاهانی است که در طب سنتی به‌طور گسترده برای درمان مشکلات گوارشی استفاده می‌شود. استفاده از این گیاه به‌عنوان نوعی آرام‌بخش، در واقع سابقه‌ای چند صدساله دارد. مطالعات آزمایشگاهی زیادی نشان می‌دهند که فلانوئیدهای موجود در نعناع ممکن است از فعالیت ماست سل‌ها (mast cell) جلوگیری کند. ماست سل‌ها، انواعی از سلول‌های سیستم ایمنی بدن هستند که در روده انسان‌ها به‌وفور دیده می‌شوند و گاهی می‌توانند به عامل نفخ تبدیل شوند.
مطالعات انجام‌شده بر روی نمونه‌های حیوانی نشان می‌دهند که نعناع فلفلی می‌تواند روده را آرام کرده و به تسکین اسپاسم روده و درمان نفخ و درد همراه با آن کمک کند. درواقع دمنوش نعناع فلفلی برای نفخ آزمایش نشده است. بااین‌حال، نتیجه یک مطالعه نشان داده است که دمنوش این گیاه می‌تواند 6 برابر یک کپسول نعناع فلفلی تأثیرگذار باشد.
برای استفاده از دمنوش نعناع فلفلی کافی است 1.5 گرم (یک قاشق غذاخوری) برگ نعناع خشک و 17 گرم (3 قاشق غذاخوری) برگ نعناع فلفلی تازه را در یک فنجان (240 میلی‌لیتر) آب جوش اضافه کنید و اجازه دهید به مدت 10 دقیقه دم بکشد. سپس دمنوش را صاف کرده و در فنجان موردنظر خود بریزید.
- بادرنجبویه
دمنوش بادرنجبویه گیاهی از خانواده نعناع است و رایحه و طعم لیمویی دارد. در طب سنتی، معمولاً از این گیاه دارویی به‌منظور درمان مشکلات گوارشی خفیف مانند نفخ و گاز معده، درد شکم، یبوست و… استفاده می‌شود. اگرچه تأثیر بادرنجبویه در تسکین درد شکم، یبوست و سایر علائم گوارشی توسط چندین مطالعه انسانی تأیید شده، اما هیچ آزمایشی برای اثبات نقش درمانی دمنوش یا خود گیاه بادرنجبویه در رفع مشکلاتی مانند نفخ انجام نشده است. بنابراین، به تحقیقات بیشتری در این موردنیاز است.
برای تهیه دمنوش بادرنجبویه باید 1 قاشق غذاخوری (3گرم) برگ خشک شده بادرنجبویه را درون یک فنجان (240 میلی‌لیتر) آب جوش ریخته و اجازه دهید به مدت 10 دقیقه دم بکشد. برای نوشیدن، ابتدا آن را صاف کنید و سپس درون فنجان بریزید.
- افسنطین
افسنطین گیاهی سبز رنگ است که در طب سنتی از برگ آن یک دمنوش تلخ تهیه می‌کنند. معمولاً این طعم تلخ را با آب‌لیمو و عسل، ملایم و قابل‌تحمل می‌کنند. افسنطین به دلیل برخورداری از همین طعم تلخ برای بهبود هاضمه استفاده می‌شود. بر اساس مطالعات انسانی انجام‌شده، این گیاه دارویی می‌تواند در جلوگیری از بروز سوءهاضمه یا ناراحتی در قسمت بالای شکم به کار گرفته شود و یا به‌عنوان تسکین‌دهنده‌ای برای آن استفاده شود. بر اساس نتیجه آزمایشات حیوانی، افسنطین ممکن است انگل‌ها را نیز بکشد. این گیاه در مواقعی کاربرد دارد که انگل‌ها عامل اصلی نفخ باشند. باوجود آنچه گفته شد، دمنوش افسنطین برای اثرات ضد نفخ خود مورد آزمایش قرار نگرفته و نیازمند تحقیقات بیشتری است.
برای تهیه یک دمنوش افسنطین، از یک قاشق غذاخوری (1.5 گرم) گیاه خشک در هر فنجان (240 میلی‌لیتر) آب جوش استفاده کنید و اجازه دهید 5 دقیقه دم بکشد. پس از صاف کردن آن، مقداری آب‌لیمو و عسل درون آن ریخته و نوش جان فرمایید.
- زنجبیل
چای زنجبیل که با استفاده از ریشه‌های ضخیم این گیاه تهیه می‌شود، از زمان‌های قدیم برای بیماری‌های مربوط با معده کاربرد داشته است. مطالعات انسانی نشان می‌دهند که مصرف روزانه تنها 1 تا 1.5 گرم کپسول زنجبیل در دوزهای منقسم می‌تواند حالت تهوع را تسکین دهد. علاوه بر این، مکمل‌های زنجبیل ممکن است تخلیه معده را تسریع کنند، ناراحتی‌های گوارشی را تسکین دهند و گرفتگی‌های روده، نفخ و گاز معده را کاهش دهند.
لازم به ذکر است که تمام این آزمایش‌ها بر روی عصاره یا کپسول زنجبیل به‌جای دمنوش انجام شده‌اند و برای اثبات علمی تأثیرات دمنوش زنجبیل، به تحقیقات بیشتری نیاز است. بااین‌حال، ترکیبات مفید زنجبیل مانند جینجرول در دمنوش‌ها نیز وجود دارند. برای تهیه این دمنوش می‌توانید یک‌دوم یا یک‌چهارم قاشق چای‌خوری (0.5 تا 1.0 گرم) ریشه زنجبیل خشک و پودر شده را در یک فنجان آب بجوشانید و بعد از 10 دقیقه دم کشیدن، آن را صاف کنید. چای زنجبیل طعم تندی دارد. بنابراین، می‌توانید با استفاده از عسل و آب‌لیمو آن را نرم کنید.
- رازیانه
کاربرد دانه‌های رازیانه در طب سنتی زیاد است. این گیاه می‌تواند برای تنظیم هورمون‌های زنانه و یا درمان خانگی نفخ شکم استفاده شود. نتیجه آزمایشی بر روی موش‌ها نشان می‌دهد که عصاره رازیانه به محافظت از بدن در برابر بروز زخم معده کمک می‌کند. پیشگیری از زخم ممکن است احتمال بروز نفخ را کاهش دهد. رازیانه همچنین به‌صورت سنتی برای اختلالات گوارشی ازجمله درد شکم، نفخ و گاز معده و یبوست استفاده می‌شود. یبوست که یکی دیگر از عوامل مؤثر در بروز نفخ است، با تسکین روده‌های تنبل توسط رازیانه برطرف می‌شود. برای بهره‌گیری از خواص دمنوش رازیانه کافی است 1-2 قاشق چای‌خوری (2-5 گرم) دانه رازیانه را در یک فنجان آبجوش ریخته و به مدت 10-15 دقیقه دم‌کنید.
- بابونه
بابونه عضوی از خانواده دِیزی است و گل‌های سفید و کوچک آن شبیه به گل‌های مینیاتوری هستند. مطالعات حیوانی و آزمایش‌های متعدد نشان داده‌اند که بابونه می‌تواند از عفونت‌های باکتریایی هلیکوباکتر پیلوری (عامل زخم معده همراه با نفخ) جلوگیری کند. دمنوش گل بابونه همچنین حاوی ترکیباتی مانند فلانوئیدها است و می‌تواند درد و زخم در سیستم گوارش را کاهش دهد. برای تهیه دمنوش بابونه مطمئن شوید از سرگل به‌جای برگ و ساقه استفاده می‌کنید. دمنوش این گیاه با جوشاندن یک قاشق غذاخوری (2-3 گرم) بابونه خشک در یک فنجان آب به مدت 10 دقیقه به دست می‌آید.
سخن پایانی
اگرچه روش‌های طب سنتی و درمان نفخ روده با داروی گیاهی در بسیاری موارد کارآمد است، اما روش‌های دیگری مانند ماساژ شکم وجود دارند که می‌توانند به فرایند درمان کمک کنند. شاید بهتر باشد برای جلوگیری از بروز مجدد نفخ، به رژیم غذایی خود نیز دقت بیشتری داشته باشید. برای مثال، حبوبات از جمله عوامل شناخته شده نفخ معده هستند؛ اما خیساندن یک‌شبه آن‌ها پیش از پخت می‌تواند راه‌حل خوبی برای جلوگیری از بروز این مشکل باشد. حذف یا کاهش عادات رفتاری مانند جویدن آدامس، تند غذا خوردن، مصرف نوشیدنی‌های گازدار، دراز کشیدن بعد از خوردن غذا و… نیز می‌تواند به شما کمک کند.
