خواص اثبات شده کنجد

کنجد و در حقیقت دانه‌ی کنجد درون یک غلاف طلایی رنگ است. رنگ خود این دانه متمایل به سفید بوده که البته بعد از تفت دادن، رنگ آن تقریبا قهوه‌ای می‌شود. قدمت استفاده از این دانه‌ی مغذی در طب سنتی و درمان‌های خانگی بیش از هزاران سال بوده و باور بر آن است که این دانه‌ی گیاهی می‌تواند مانع از بیماری‌های قلبی، آرتروز و دیابت شود. اما کدام یک از این ادعاها اثبات شده است؟

حاوی فیبر

هر 30 گرم کنجد حاوی 3.5 گرم فیبر بوده و این مقدار فیبر می‌تواند 12 درصد از نیاز روزانه‌ی بدن انسان (RDI) را تامین کند. در تحقیقات به عمل آمده، مشخص گردید که مصرف مواد حاوی فیبر می‌تواند باعث کاهش چشمگیر بیماری‌های گوارشی از جمله یبوست شود. علاوه بر آن، مصرف این مواد غذایی می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی، بعضی از موارد سرطان، چاقی مفرط و دیابت نوع 2 را کاهش دهند.

تنظیم کلسترول و تری گلیسیرید با کنجد

بالا بودن کلسترول بد و تری گلیسیرید در خون، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را شدیدا افزایش می‌دهد. از آنجایی که دانه‌ی کنجد حاوی 15 درصد چربی‌های اشباع، 41 درصد چربی‌های Polyunsaturated و 39 درصد چربی‌های Monounsaturated است، می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش دهد. طبق پژوهش‌های انجام شده، موادی که چربی Monounsaturated و Polyunsaturated در آن‌ها بیشتر از چربی اشباع شده باشد، باعث کاهش کلسترول بد خون می‌شوند.

علاوه بر آن، کنجد حاوی ترکیبات گیاهی‌ای به نام لیگنانز (lignans) و فیتواسترول (phytosterols) بوده و می‌تواند باعث کاهش کلسترول بد خون شود. در تحقیقی که بر روی 38 فرد با لیپید خون بالا انجام گرفت، مشخص شد که مصرف روزانه 5 قاشق (معادل 40 گرم) کنجد پوست کنده برای دو ماه، باعث کاهش 10 درصدی کلسترول بد خون و همچنین کاهش 8 درصدی تری گلیسیرید خون شده است.

سرشار از پروتئین‌های گیاهی

پروتئین یکی از اصلی‌ترین مواد مورد نیاز بدن بوده که در تولید عضله، هورمون و … بکار می‌رود. در هر 30 گرم کنجد، 5 گرم پروتئین وجود داشته که برای جذب بهتر این پروتئین‌ها، بهتر است کنجد پوست کنده و تفت داده شده، مصرف شود. با این کار، اکسالات و فیتاتز موجود در این دانه‌ی گیاهی کاهش یافته و جذب پروتئین توسط سیستم گوارش بدن، بهبود می‌یابد.

اما از طرفی، آمینو اسیدی به نام لیزین (lysine) در این گیاه دارویی بسیار کم بوده و به وگان‌ها و وجترین‌ها (کسانیکه از مصرف گوشت پرهیز می‌کنند)، توصیه می‌شود که برای دریافت این آمینو اسید، سایر محصولات گیاهی از جمله لوبیا قرمز و نخود آبگوشتی مصرف کرده تا نیاز بدن آن‌ها به این نوع آمینو اسید برطرف شود.

کاهش فشار خون با کنجد

یکی دیگر از عوامل ایجاد بیماری‌های قلبی در افراد، بالا بودن فشار خون است. منیزیوم موجود در دانه‌ی کنجد می‌تواند از بالا رفتن فشار خون و نتیجتا افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی جلوگیری کند. علاوه بر آن، مواد موجود در دانه‌‌های این گیاه از جمله لیگنانز، ویتامین E و سایر آنتی‌اکسیدان‌ها، مانع از ایجاد پلاک‌ها و رسوبات در عروق خونی شده و به سلامت قلب کمک می‌کنند. در تحقیقی که بر روی افراد مبتلا به فشار خون بالا انجام گرفت، مشخص گردید که مصرف روزانه 2.5 گرم کنجد آسیاب شده به مدت یک ماه، باعث کاهش 6 درصدی فشار خون سیستولیک شده است.

کمک به حفظ سلامت استخوان

دانه کنجد حاوی مواد معدنی بسیاری است که به حفظ سلامت استخوان‌ها و رشدشان کمک می‌کند. البته بسیاری از این مواد مغذی داخل پوست کنجد بوده و بهتر است این دانه‌ی گیاهی به همراه پوستش مصرف شود. در هر  30 گرم کنجد (با پوست):

• کلسیم: به اندازه 22 درصد نیاز روزانه بدن (RDI)
• منیزیوم: به اندازه 25 درصد از RDI
• منگنز: به اندازه 32 درصد از RDI
• زینک: به اندازه 21 درصد از RDI

اما از طرفی، کنجد حاوی ترکیباتی به نام اکسالات و فیتاتزها بوده که درصد جذب مواد معدنی فوق در بدن را کاهش می‌دهد. به همین منظور، محققان توصیه می‌کنند که برای کم کردن اثرگذاری این ترکیبات، بهتر است از کنجد تفت داده شده، خیسانده شده و یا جوانه‌ی آن استفاده شود. در تحقیق انجام گرفته مشخص شد که میزان اکسالات و فیتاتزها در جوانه‌ی کنجد، 50 درصد کمتر از کنجد خشک است.

درمان التهابات با مصرف کنجد

همانطور که در بسیاری از مقالات بیان کردیم، التهاب یک پاسخ طبیعی بدن به وجود بیماری یا مشکل در بدن است. اگرچه التهاب بدن (مثلا تب کردن یا ورم کردن موضعی) به درمان سریع‌تر بیماری و رفع مشکل کمک می‌کند، اما زمانیکه این التهابات برای طولانی مدت در بدن وجود داشته باشند، می‌توانند عامل ابتلای افراد به بیماری‌های مزمنی از جمله آسیب دیدگی مغزی و بیماری آلزایمر شوند. در یکی از پژوهش‌های انجام گرفته مشخص گردید که مصرف روزانه 6 گرم کنجد به همراه 6 گرم تخم کدو و همچنین 18 گرم دانه‌ی کتان، علائم التهابی بدن را بین 51 تا 79 درصد کاهش می‌دهد.

کنجد حاوی ویتامین های خانواده B

هم کنجد و هم پوسته‌ی دور دانه‌ی آن، حاوی ویتامین‌های خانواده B بوده که این ویتامین‌ها نقش موثری در عملکرد بهینه‌ی سلول‌های بدن داشته و به متابولیسم (سوخت و ساز) بدن کمک می‌کنند. هر 30 گرم کنجد (با پوست)، حاوی ویتامین‌های زیر است:

• تیامین (B1): معادل 17 درصد از RDI
• نیاسین (B3): معادل 11 درصد از RDI
• ویتامین B6: معادل 5 درصد از RDI

کمک به تولید سلول های خونی

بدن افراد برای تولید سلول‌های خونی، به مواد غذایی متعددی نیاز دارد. از جمله مواد غذایی مورد نیاز بدن که در کنجد نیز وجود دارد، می‌توان به آهن، مس و ویتامین B6 اشاره کرد. در هر 30 گرم دانه‌ی این گیاه (با پوست):

• آهن: معادل 24 درصد از RDI
• مس: معادل 136 درصد از RDI
• ویتامین B6: معادل 5 درصد از RDI

همانطور که پیشتر بیان شد، برای جذب بهتر این مواد غذایی، بهتر است بجای مصرف مستقیم کنجد، از خیسانده، تفت داده و یا جوانه‌ی آن استفاده کرد. علاوه بر خواص فوق، کنجد در درمان بسیاری از بیماری‌ها کاربرد داشته و بطور خلاصه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کنترل قند خون به دلیل داشتن ماده‌ای به نام پینورسینول
• کمک به سیستم ایمنی بدن، به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌های فراوان
• کمک به سلامت غده تیروئید، به دلیل داشتن ماده معدنی سلنیوم
• کمک به تنظیم هورمون‌های بانوان در زمان یائسگی، به دلیل داشتن فیتواستروژن

منابع:

1. https://bit.ly/2UsvNNB
2. https://wb.md/2WT7WrR
3. https://bit.ly/2QTJQcM