درمان ریزش مو در طب سنتی
داشتن موهای سالم و پرحجم نه تنها به ما احساس خوبی می‌دهد، بلکه در زندگی روزمره و ایجاد تعاملات اجتماعی نیز اعتماد به نفس بیشتری به ما می‌بخشد. بنابراین، از دست دادن حجم قابل‌توجهی از موها می‌تواند موجب نگرانی شود و ما را برای یافتن راه‌حلی مناسب و بدون عوارض جانبی به تکاپو بیندازد. طب سنتی از گذشته تا به امروز بهترین و کم‌خطرترین راه‌های درمانی را در اختیار مردم سراسر جهان قرار داده است. گیاهان دارویی از دل طبیعت به دست می‌آیند و برخلاف مواد شیمیایی، آسیبی ایجاد نمی‌کنند. بنابراین، در ادامه به معرفی مؤثرترین انواع داروی گیاهی برای ریزش مو می‌پردازیم.
فهرست محتوایی مقاله
علل رایج ریزش مو
ریزش مو یک فرایند طبیعی است و هر فرد روزانه حدود 50 تا 100 تار مو از دست می‌دهد. بااین‌حال، زمانی که ریزش مو تسریع می‌یابد و یا رشد مو کاهش پیدا می‌کند، می‌تواند درنهایت به نازک شدن مو یا حتی طاسی منجر شود. در طب غربی از ریزش مو به نام آلوپسی (Alopecia) یاد می‌شود. ریزش مو می‌تواند به‌تدریج یا کاملاً ناگهانی رخ دهد و خود را به اشکال مختلف نشان دهد. شایع‌ترین نوع ریزش مو، آلوپسی آندروژنتیک (Androgenetic Alopecia) است که بیشتر آن را به‌عنوان ریزش مو با الگوی مردانه یا ریزش موی زنانه می‌شناسیم. این نوع ریزش مو معمولاً به دلیل ژنتیک و تغییرات هورمونی رخ می‌دهد. به‌طورکلی شایع‌ترین عوامل و دلایل ریزش مو شامل موارد زیر هستند:
- کمبود برخی مواد مغذی یا ویتامین‌ها
علت ریزش مو ممکن است به کمبود مواد مغذی ضروری بدن مانند آهن، مس، روی و پروتئین برگردد. آلوپسی می‌تواند از کمبود ویتامین D نیز نشاءت بگیرد. بنابراین، شاید بهتر است کمی از فضای بسته خانه و محل کار بیرون بیایید و آفتاب بگیرید.
- عدم تعادل هورمونی
زنان در دهه سوم زندگی خود ممکن است برهم خوردن تعادل هورمونی را تجربه کنند و این امر می‌تواند باعث ریزش مو در آن‌ها شود. این نوع ریزش مو معمولاً به دلیل تبدیل بیش‌از حد هورمون دی هیدروتستوسترون (DHT) ایجاد می‌شود. اگرچه استروژن هورمون اصلی تولیدشده در بدن زنان است، اما تستوسترون و آندروژن‌ها مانند DHEA نیز در بدن زنان وجود دارد. زمانی که خانم‌ها به سن خاصی می‌رسند، بدن آن‌ها ممکن است شروع به تبدیل آندروژن‌ها به DHT کرده و موجب بروز ریزش مو شود.
- مشکلات تیروئید
پیش از انتخاب داروی گیاهی ریزش مو شاید بهتر باشد از عملکرد مطلوب غده تیروئید خود نیز مطمئن شوید. اگر غده تیروئید کم‌کار یا پرکار باشد، ممکن است چرخه رشد مو نیز تغییر کند. با این حال، اگر مشکل تیروئید داشته باشید، همراه با ریزش مو علائم دیگری مانند افزایش یا کاهش وزن، حساسیت به سرما یا گرما و تغییرات ضربات قلب را نیز مشاهده خواهید کرد.
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
سندرم تخمدان پلی کیستیک مشکلی است که موجب عدم تعادل هورمونی در خانم‌ها و افزایش سطح آندروژن بدن نسبت به حالت طبیعی می‌شود. این امر اغلب رشد مو در صورت و بدن و نازک‌تر شدن موهای سر را به دنبال دارد. PCOS همچنین می‌تواند منجر به مشکلات تخمک‌گذاری، آکنه و افزایش وزن شود.
- قرص ضدبارداری
شاید تاکنون شنیده باشید که قرص‌های ضدبارداری می‌توانند باعث ریزش مو شوند. درست است! این نوع قرص در عین حال که تخمک‌گذاری را سرکوب می‌کند، می‌تواند باعث نازک‌تر شدن و ریزش موها شود. این احتمال در خانم‌هایی که سابقه ریزش مو در خانواده دارند، تشدید می‌شود. در مواردی نیز مشاهده شده است که ریزش مو پس از قطع مصرف قرص اتفاق می‌افتد.
- استرس
در برخی موارد ممکن است از گیاهان آرامش بخشی مانند گل‌گاوزبان نیز بتوان برای درمان گیاهی ریزش مو استفاده کرد؛ زیرا استرس شدید می‌تواند باعث ریزش موی ناگهانی شود. این مشکل حتی ممکن است تا چندین ماه طول بکشد. علاوه بر طب سنتی، از طریق ورزش، مدیتیشن، یوگا و ماساژ نیز می‌توان استرس را برطرف کرد و احتمال ریزش مو را کاهش داد.
- محصولات آرایش مو
امروزه استفاده از مواد شیمیایی برای آرایش، فرم دهی و رنگ کردن موها بسیار رایج است؛ اما باید در نظر داشت که مواد شیمیایی و سمی موجود در رنگ‌ها و محصولات حالت‌دهنده می‌توانند منجر به ریزش مو شوند. به‌طور مشابه، تقریباً همه شامپوهای حاوی سدیم لوریل سولفات (SLS) اثر سمی بر سیستم ایمنی بدن دارند. مطالعات ثابت کرده‌اند که SLS فولیکول‌های مو را از بین برده و رشد مو را مختل می‌کند.
- افزایش سن
انواعی از ریزش مو مانند آلوپسی آندروژنتیک معمولاً در میان آقایان بالای 50 سال و زنانی که دچار یائسگی شده‌اند، شایع‌تر است. درواقع آلوپسی آندروژنتیک را می‌توان شایع‌ترین علت ریزش مو دانست. زیرا از مادر یا پدر به فرزندان به ارث می‌رسد و در صورت وجود ژنتیک آن در هر دو والدین، احتمال ابتلا به آندروژنتیک بیشتر می‌شود.
بهترین گیاهان و ترکیبات برای درمان ریزش مو در طب سنتی
درمان گیاهی ریزش مو شدید، یکی از محبوب‌ترین روش‌های درمانی است که امروزه در سراسر جهان از آن بهره می‌گیرند. البته همچنان در طب چینی (TCM) علاوه بر داروی گیاهی ریزش مو، از طب سوزنی نیز برای رفع این مشکل استفاده می‌شود. طب سوزنی منظم باعث بهبود Qi و گردش خون در پوست سر می‌شود؛ درحالی‌که داروهای گیاهی به رفع عدم تعادل در ساختار بدن فرد کمک می‌کنند و روند رشد مو را تسریع می‌بخشند. برخی از مؤثرترین درمان‌ها برای جلوگیری از ریزش مو در طب سنتی شامل موارد زیر هستند:
- چای سبز
یکی از انواع درمان گیاهی ریزش مو، مصرف عصاره چای سبز است.این گیاه ممکن است با برخورداری از ترکیبی به نام EGCG با خواص ضدالتهابی، آنتی‌اکسیدانی و… به رشد مو و جلوگیری از ریزش آن کمک کند. اگرچه تأثیرات عصاره چای سبز بر روی انسان‌ها مورد مطالعه و آزمایش قرار نگرفته است، اما محققان با دادن عصاره چای سبز به موش‌های صحرایی به مدت 6 ماه متوجه تغییرات مثبتی در آن‌ها شده‌اند.
- آب پیاز
یکی از ترکیبات ضروری برای تحریک و پشتیبانی از رشد مجدد موها، گوگرد است که در آب پیاز مقادیر زیادی از آن یافت می‌شود. نتیجه مطالعه‌ای بر روی افراد مبتلا به آلوپسی آره آتا (Alopecia areata) یا همان ریزش موی سکه‌ای نشان داده است که استفاده از آب پیاز به‌صورت دو بار در روز بر روی پوست سر، امکان رشد مجدد مو را تا حد چشمگیری افزایش می‌دهد. 47 درصد از افرادی که در این آزمایش شرکت کردند، پس از 14 روز متوجه تغییر و رشد مجدد موها شدند.
- روغن جوجوبا
یکی از بهترین روش‌های جلوگیری از ریزش مو در طب سنتی، استفاده مستقیم از روغن جوجوبا بر روی پوست سر است. جالب است بدانید که یکی از مهم‌ترین دلایل ریزش مو که کمتر مورد توجه افراد قرار می‌گیرد، خشکی شدید پوست سر است که درنهایت منجر به شوره سر، کدر و وز شدن موها و افزایش ریزش مو می‌شود. روغن جوجوبا حاوی ترکیبات مرطوب‌کننده‌ای است که فولیکول‌های مو را هیدراته کرده و موهای جدید را سالم و قوی می‌سازد.
این روغن گیاهی همچنین موجب تسریع تکثیر سلول‌های مو می‌شود و خوشبختانه پس از شستشو، هیچ‌گونه چربی از خود به‌جا نمی‌گذارد. به‌منظور بهره‌گیری از روغن جوجوبا برای درمان گیاهی ریزش مو شدید، کافی است چند قطره از آن را در دستان خود گرم کرده و سپس ریشه موهای خود را با استفاده از روغن ماساژ دهید. بعد از 10-15 دقیقه موها را با استفاده از شامپو یا نرم‌کننده بشویید.
- آلوئه ورا
استفاده از عصاره ژل‌مانند آلوئه ورا برای افزایش سلامت و شفافیت پوست بسیار رایج است؛ اما آیا تاکنون به استفاده از آن به‌منظور درمان گیاهی ریزش مو فکر کرده‌اید؟ عصاره آلوئه ورا حاوی ترکیبات ترمیم‌کننده و ضدالتهابی است که پوست سر آسیب‌دیده را تسکین می‌دهند و به تسریع بازسازی سلول‌های مو کمک می‌کنند.
همواره سبوم و چربی اضافی پوست موجب انسداد فولیکول‌ها شده و از رشد مجدد موها جلوگیری می‌کنند. ژل آلوئه ورا همچنین با پاک‌سازی سبوم به درمان ریزش مو در طب سنتی کمک می‌کند. برای استفاده از ژل آلوئه ورا می‌توانید آن را مستقیماً در امتداد پوست سر خود ماساژ دهید و یا از شامپوهای مبتنی بر آلوئه ورا بهره بگیرید.
- ریشه شیرین‌بیان
یکی از انواع داروی گیاهی برای ریزش مو، ریشه شیرین‌بیان است که اغلب افراد آن را به‌عنوان مسکنی برای بهبود گلودرد می‌شناسند. عصاره این ریشه گیاهی منافذ را باز کرده و فولیکول‌های ضعیف شده مو را که به‌عنوان علت ریزش مو در بسیاری افراد شناخته می‌شود، تقویت می‌کند. برای بهره‌گیری از این درمان گیاهی ریزش مو کافی است ریشه شیرین‌بیان را دم کرده و به‌صورت هفتگی بنوشید.
- روغن رزماری
از گیاه رزماری نوعی اسانس روغنی تهیه می‌شود که خواص ضد باکتریایی، آنتی‌اکسیدانی و ضدعفونی‌کننده قوی دارد. بنابراین، استفاده از روغن رزماری بر روی پوست سر می‌تواند پوست را به‌طور کامل ضدعفونی کند و عفونت، شوره سر و پوسته‌پوستگی‌های ناشی از فعالیت‌های قارچی و باکتریایی را به‌طور کامل از بین ببرد. لازم به ذکر است که افزایش سلامت پوست سر به معنای کمک به درمان طبیعی ریزش مو است. از طرف دیگر، مطالعات نشان داده‌اند که آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات آنتی باکتریال موجود در روغن رزماری هردو می‌توانند به رشد مجدد مو کمک کنند.
- شیر نارگیل
حتماً تا به حال نام شیر نارگیل را در لیست ترکیبات شامپوها و نرم‌کننده‌ها دیده‌اید. امروزه بسیاری از محصولات بهداشتی و مراقبتی مو بر پایه نارگیل و شیر نارگیل فرموله و تولید می‌شوند. نارگیل قابلیت بسیار بالایی در رطوبت رسانی به بافت موها و پوست سر دارد. با توجه به اینکه علت بروز ریزش مو در بسیاری افراد خشکی و آسیب دیدن پوست سر است، استفاده از شیر نارگیل می‌تواند بسیار مؤثر و درمانگر باشد. به‌منظور معکوس کردن روند ریزش مو ناشی از خشکی پوست سر و بهبود وضعیت فولیکول‌های مو، کافی است ریشه موهای خود را روزانه با استفاده از شیر نارگیل ماساژ داده و اجازه دهید به مدت 10 دقیقه به همان صورت باقی بماند. در مدت‌زمان نسبتاً کوتاهی می‌توانید تأثیرات این روش درمان ریزش مو در طب سنتی را احساس کنید.
- سرکه سیب
همان‌طور که اشاره شد، دلایل دیگری مانند گرفتگی فولیکول‌های مو نیز می‌توانند منجر به ریزش مو شوند. مسدود شدن فولیکول‌های مو از تجمع باکتری‌ها است که به محروم شدن آن‌ها از روغن‌های سالم منجر می‌شود. این امر، ابتلا به ریزش مو را به دنبال دارد و در موارد شدید به طاسی ختم می‌شود. سرکه سیب یکی از روش‌های درمانی است که با رفع این گرفتگی فولیکول‌های مو می‌تواند به روند درمان شما کمک کند.
- فلفل هندی
یکی از بهترین روش‌های جلوگیری از ریزش مو در طب سنتی، تحریک گردش خون در امتداد پوست سر است که با استفاده از فلفل هندی یا فلفل دلمه‌ای تند انجام می‌شود. فلفل هندی حاوی کپسایسین است که با ویژگی‌های ذاتی خود می‌تواند به تشدید جریان خون در پوست سر کمک کند.
- روغن گلرنگ
استفاده از روغن دانه گلرنگ یکی دیگر از راه‌های درمان گیاهی ریزش مو است که مانند روغن‌های رزماری و جوجوبا، به تغذیه پوست سر و فولیکول‌ها و رشد مجدد موها کمک می‌کند. این روغن گیاهی به ساختار مو نفوذ کرده و سلول‌ها را از درون تقویت می‌کند. بنابراین، برای اینکه بتوانید از خواص آن بهره بگیرید، باید آن را به‌سادگی بر روی پوست سر ماساژ دهید و اجازه دهید جذب شود. حتی بلافاصله پس از استفاده از روغن گلرنگ متوجه بهبود رشد و درخشش مو خواهید شد.
- جینسینگ
جینسینگ یکی از محبوب‌ترین انواع داروی گیاهی برای ریزش مو در طب چینی است. خواص این ماده ارزشمند همواره موردستایش مردم شرق آسیا بوده است و امروزه می‌بینیم که حتی می‌توان از آن برای تحریک فولیکول‌های مو و رشد موها استفاده کرد. جین سنوزیدها (Ginsenosides) ازجمله اجزای فعال ریشه جینسینگ هستند که به اعتقاد بسیاری می‌توانند همان عامل مؤثر بر تقویت رشد مو و درمان ریزش مو باشند.
- لیمو
یکی از بهترین انواع درمان گیاهی برای ریزش مو، استفاده از آب‌لیموی تازه یا روغن لیمو است که هردوی آن‌ها، کیفیت، سلامت و رشد مو را افزایش می‌دهند. استفاده از لیمو باید به‌صورت مستقیم و بر روی پوست سر باشد تا سلامت پوست سر را افزایش داده و رشد مو را تقویت کند.
سؤالات متداول
- چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اغلب افراد روزانه میانگین 50 تا 100 تار مو از دست می‌دهند. اگرچه این میزان ریزش مو ممکن است زیاد به نظر برسد، اما در مقایسه با 100 هزار فولیکول مو که بر روی سر خود دارید، ناچیز است. درصورتی‌که متوجه شدید تعداد موهایی که روزانه از سر شما جدا می‌شوند بیشتر از حد معمول است، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. درصورتی‌که ریزش مو با علائم دیگری مانند خستگی، اضطراب، خارش و تغییرات خلقی همراه است، مراجعه به پزشک الزامی خواهد بود.
- آیا می‌توان از درمان گیاهی ریزش مو شدید به‌صورت ترکیبی با درمان‌های دیگر استفاده کرد؟
به‌طور طبیعی رشد مجدد موهای شما اغلب نیازمند بهره‌گیری از یک رویکرد چندجهته است. به‌عبارت‌دیگر، ممکن است مجبور شوید روش‌های درمانی مختلفی را برای بهترین نتیجه ترکیب کنید. اگر تمایل دارید درمان ریزش مو در طب سنتی را به‌عنوان مکمل درمان پزشکی خود انتخاب کنید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که استفاده از داروی گیاهی برای ریزش مو هیچ‌گونه نگرانی یا منع صرف احتمالی وجود ندارد.
منابع
