با انواع داروی گیاهی برای رفع یبوست آشنا شوید
یبوست مشکلی است که همه ما حداقل یک‌بار آن را تجربه کرده‌ایم. این مشکل اگرچه برای اغلب افراد کمتر از یک هفته طول می‌کشد، اما در همان مدت نیز می‌تواند تاثیر منفی بر زندگی داشته باشد. امروزه در کنار انواع داروهای شیمیایی، تاثیرگذاری استفاده از داروی گیاهی و درمان خانگی برای رفع یبوست نیز به اثبات رسیده است.
گزارش‌های پزشکی نشان می‌دهند که 12-19 درصد مردم قاره آمریکا و 14 درصد از آسیایی‌ها از یبوست رنج می‌برند. بسیاری از این افراد برای حل مشکل خود به پزشک مراجعه می‌کنند.
با این حال، از گذشته تا به امروز انواع داروی گیاهی برای رفع یبوست پیدا و استفاده می‌شوند که تأثیر آن‌ها به صورت علمی و تجربی به اثبات رسیده است. در ادامه می‌توانید این روش‌ها و داروها را بهتر بشناسید و با ملاحظات مرتبط با چگونگی مصرف آن‌ها آشنا شوید.
فهرست محتوایی مقاله
یبوست در کمین است
یبوست یک مشکل گوارشی است که عمده افراد دنیا با آن مواجه شده‌اند. این مشکل که قاعدتا نباید بیشتر از یک هفته ادامه داشته باشد، برای افراد مبتلا به یبوست مزمن چند هفته یا حتی بیشتر طول می‌کشد. یبوست دلایل متفاوتی دارد که از شایع‌ترین آن‌ها می‌توان به پرخوری، سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و انتخاب یک رژیم غذایی ناسالم اشاره کرد.
شما زمانی متوجه مشکل خود می‌شوید که کمتر از سه بار در هفته اجابت مزاج داشته باشید و علائمی مانند مدفوع سفت، درد شکم، حالت تهوع، نفخ و الزام زور زدن برای اجابت مزاج را در خود مشاهده کنید.
از جمله مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلایل ابتلا به یبوست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد. توجه به این دلایل خود می‌تواند نقش یک داروی خانگی برای درمان یبوست را باشد.
- کم‌آبی بدن
کم‌آبی بدن یکی از علل کلاسیک و رایج یبوست است و معمولا کمتر به آن توجه می‌شود. اگر دچار یبوست شده‌اید، مطمئن شوید که روزانه مقدار آب کافی برای هیدراته ماندن سیستم گوارش و بدن خود می‌نوشید. بسیاری افراد به این توصیه که باید روزانه 7-8 لیوان آب مصرف شود، بی‌اعتنایی می‌کنند. گاهی این امر به تنهایی می‌تواند به عامل اصلی بسیاری از مشکلات گوارشی تبدیل شود.
- رژیم غذایی با فیبر کم
فراموش نکنید که در رژیم غذایی خود مقدار فیبر بالایی بگنجانید. برخی افراد فکر می‌کنند که مصرف فیبر کافی می‌تواند تمام مشکلات مرتبط با سلامت روده را حل کند و بسیاری دیگر معتقدند که بیش از حد به رژیم غذایی پرفیبر ارزش می‌دهیم. در هر صورت، اگر از یبوست رنج می‌برید، بهتر است به میزان فیبری که در روز می‌خورید نیز توجه کنید. میوه‌های بدون پوست در کنار سبزی و آبمیوه‌ها انواعی از خوردنی‌های کم‌فیبر هستند.
- مصرف غذاهای سخت هضم
شاید از دیدن این عنوان تعجب کرده باشید؛ اما لازم است بدانید که غذاهای متعددی وجود دارند که به سختی هضم می‌شوند. بسیاری افراد مبتلا به مشکلات روده (ازجمله یبوست) در هضم برخی مواد غذایی مانند سویا، آجیل، دانه‌ها و غذاهای حاوی گلوتن با مشکل مواجه می‌شوند.
- عفونت‌های روده
گاهی اوقات ممکن است دلیل یبوست شما، فعالیت موجودات ریز ساکن روده باشد. این موجودات ریز می‌توانند مشکلات متعددی مانند حساسیت غذایی، اسهال، درد معده، نفخ و یبوست را ایجاد کنند. بنابراین، مراجعه به یک متخصص و انجام آزمایشات در بسیاری مواقع می‌تواند موجب صرفه‌جویی در زمان، هزینه و تلاش شما شود.
- استرس
یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در سلامت جسمانی، حفظ سلامت روانی است. احساسات نقش مهمی در حرکات روده دارند و برای مثال، استرس می‌تواند هضم غذا را با مشکل مواجه کند. به این ترتیب، اگر با مشکل یبوست دست و پنجه نرم می‌کنید، شاید بهتر باشد به وضعیت روحی خود نیز توجه ویژه‌ای داشته باشید و عوامل مؤثر را کنترل کنید.
- تحرک اندک
امروزه در دنیایی زندگی می‌کنیم که برای رسیدن به مقصد نیاز چندانی به راه رفتن نیست و استفاده از انواع وسایل نقلیه تحرک جسمی افراد را به شدت کاهش داده است. در حالی که باید ورزش جایگزین این کمبود تحرک شود، بسیاری افراد با مشاغل پشت میزی تحرک روزانه بسیار اندکی دارند. این امر موجب تضعیف سیستم گوارش و حرکات روده شده و گاهی به یبوست ختم می‌شود.
دلایل استفاده از داروهای گیاهی برای درمان یبوست
یبوست مشکلی نیست که در سده‌های اخیر به وجود آمده باشد و مانند اغلب بیماری‌ها، در گذشته داروی مشخصی برای آن وجود داشته است. بنابراین، مردم از گذشته تا به امروز با استفاده از داروهای گیاهی و جوشانده‌ها آن را درمان کرده‌اند.
البته علاوه بر تجربه بشری؛ تاثیرگذاری استفاده از داروی گیاهی برای رفع یبوست در تحقیقات و مقالات علمی نیز به اثبات رسیده است. برای مثال، نتایج یکی از تحقیقات علمی در سال 2018 نشان می‌دهد که استفاده از روش‌های طب سنتی از جمله گیاهان دارویی برای درمان یبوست کاملا تاثیرگذار هستند.
لازم است بدانید که صرفا تکیه بر درمان خانگی و گیاهی و عدم پیگیری علت اصلی یبوست کارساز نخواهد بود؛ اما استفاده از این روش‌ها می‌تواند شروعی خوب و راهی مفید برای بهبود یبوست باشد. این گیاهان در بسیاری موارد حتی می‌توانند یبوست را سریع و کامل درمان کنند.
این گیاهان معمولا ملین گیاهی هستند. ملین ماده‌ای است که یبوست را رفع می‌کند و کاملا بی‌خطر و معمولا بسیار مؤثر است. اغلب داروهای گیاهی به صورت جوشانده استفاده می‌شوند.
استفاده از این جوشانده‌ها به هیدراته و گرم شدن سیستم گوارش شما کمک می‌کند. وجود رطوبت کافی در روده‌ها مانع از خشک و سفت شدن مدفوع می‌شود. گرمای جوشانده نیز می‌تواند راهی برای افزایش تحرک عضلات روده و هضم راحت‌تر باشد.
طب کامپو برای درمان یبوست
طب کامپو یا طب سنتی ژاپنی براساس این اعتقاد بنا شده که برای تکمیل کاستی‌های مدل کنونی پزشکی غربی و ارائه یک رویکرد جامع‌تر، می‌توان از داروهای گیاهی با قابلیت هدف قرار دادن اندام‌ها و مکان‌های سلولی متعدد استفاده کرد.
حتی امروزه می‌بینیم که پزشکان ژاپنی از ترکیبات گیاهی استاندارد شده‌ای برای درمان بیماران بهره می‌گیرند که کیفیت و کمیت ثابت و ضروری را ارائه می‌دهند. طب کامپو که اساس آن طب سنتی چینی است، پیشینه‌ای به مدت 5-6 قرن دارد.
به طور خاص، طب غربی به‌جای واکنش میزبان، بر پاتوژنز یا سازوکار عامل بیماری تمرکز دارد. در مقابل، طب کامپو به واکنش میزبان بر پاتوژنز مربوط می‌شود و با هدف قرار دادن چندین اندام یا سلول به طور هم‌زمان، تمرکز خود را بر روی توانایی ذاتی میزبان (جهت ارتقای سلامت) می‌گذارد. این روند با استفاده از ترکیبات و داروهای گیاهی مناسب برای هر بیماری میسر می‌شود.
انواع داروی گیاهی برای یبوست
در کنار ملین‌های گیاهی، گیاهانی نیز وجود دارند که به دلیل وجود یک جزء خاص در آن‌ها، به روده آسیب می‌زنند. بنابراین، بهتر است مناسب‌ترین گیاه دارویی برای رفع یبوست را بشناسید و روشی ایمن‌تر را برای درمان خود انتخاب کنید. برخی از این داروهای گیاهی حتی در طب کامپو نیز کاربرد دارند.
- پوسته پسیلیوم
پوسته پسیلیوم که از دانه گیاه اسفرزه به دست می‌آید، سرشار از فیبر است. این پوسته‌ها با برخورداری از تعادل مطلوب میان دو نوع فیبر محلول و نامحلول، در درمان دو مشکل یبوست و اسهال کاربردی هستند. اما چگونه حل این دو مشکل به دست یک گیاه دارویی ممکن شده است؟
این گیاه به عنوان یک عامل حجیم‌کننده بر دستگاه گوارش تأثیر می‌گذارد. به عبارت دیگر، موجب افزایش حجم مدفوع در هنگام عبور از روده‌ها می‌شود. پوسته پسیلیوم مدفوع را نرم می‌کند و موجب کاهش درد هنگام اجابت مزاج نیز می‌شود. از طرف دیگر، با استفاده از پوسته پسیلیوم محتویات درون دستگاه گوارش روان شده و دفع راحت‌تر انجام می‌شود.
- بذر کتان
بذر کتان که به عنوان بزرک نیز شناخته می‌شود، با عملکردی مشابه پوسته پسیلیوم به رفع یبوست کمک می‌کند. بذر کتان موجب حجیم و نرم شدن مدفوع می‌شود و روند دفع را تسهیل می‌بخشد. به دلیل مشابهت عملکرد بذر کتان و پوسته پسیلیوم، بهتر است تنها یکی از آن‌ها مصرف شود.
لازم به ذکر است که در برخورد با یبوست، استفاده از دانه کامل کتان به‌جای دانه‌های آسیاب شده راه مناسب‌تری برای مواجهه با مشکل است. کافی است یک قاشق غذاخوری از آن را در آب مخلوط کنید و اجازه دهید 12 ساعت بماند. نوشیدنی ژل‌مانند ایجادشده از این مخلوط تاکنون ناجی افراد زیادی بوده است.
- ریشه قاصدک
یکی دیگر از داروهای گیاهی برای درمان یبوست ریشه قاصدک است. بسیاری افراد هنوز فکر می‌کنند که قاصدک یک علف هرز و بی‌خاصیت است؛ اما اگر از خواص شگفت‌انگیز آن مطلع شوند، دیگر هرگز آن را به چشم علف هرز نمی‌بینند.
در واقع می‌توان گفت که جزءبه‌جزء این گیاه دارای خاصیت است. علاوه بر اینکه برگ‌های قاصدک سرشار از مواد مغذی هستند و به دفع ادرار کمک می‌کنند، از ریشه آن نیز به عنوان دارویی تلخ برای تحریک فرایند گوارش استفاده می‌شود.
بنابراین، اگر علت اصلی یبوست شما هضم ضعیف مواد غذایی باشد، ریشه قاصدک می‌تواند به دوای درد شما تبدیل شود. استفاده از ریشه قاصدک به دو روش امکان‌پذیر است. این ریشه را می‌توان به عنوان تنتور (بر پایه الکل) یا به‌صورت جوشانده استفاده کرد. با این حال، معمولا جوشانده‌ای را توصیه می‌کنند که با دم کشیدن آرام ریشه‌ها در آب تهیه می‌شود.
- حوض زرد
حوض زرد (Yellow dock) که با نام‌های حوض فرفری و حوض پیچ‌خورده نیز گاهی شناخته می‌شود، گیاهی از خانواده گندم سیاه و بومی اروپا و آسیا است. حوض زرد نیز متاسفانه در میان عموم مردم به عنوان علف هرز شناخته می‌شود.
داک زرد یا حوض زرد یکی از بهترین داروهای گیاهی برای رفع مشکلات پوستی است؛ اما همانطور که می‌بینید، نام آن در لیست انواع داروی گیاهی برای درمان یبوست نیز خودنمایی می‌کند.
اگر با یبوست مشکل دارید، ممکن است به این معنا باشد که یکی از کانال‌های سم‌زدایی بدن شما مسدود شده است. به این ترتیب، سموم و مواد زائدی که به طور معمول از سیستم گوارش شما خارج می‌شوند، دوباره در چرخه هستند.
بسیاری اوقات این روند به پایین آمدن سلامت و زیبایی پوست ختم می‌شود. بنابراین، میان پوست و سیستم گوارش ارتباط محکمی وجود دارد. گیاه حوض زرد به محتویات دستگاه گوارش شما کمک می‌کند تا هر چه بیشتر به سمت بیرون حرکت کنند. این داروی گیاهی همچنین با تاثیر بر سایر اندام‌های گوارشی شما موجب بهبود روند هضم می‌شود.
- سنا
این داروی گیاهی بسیار سنگین است و تنها یک کارشناس گیاه‌شناسی دوره‌دیده می‌تواند از آن استفاده کند. بنابراین، شما نمی‌توانید شخصا آن را تهیه کرده و به مقدار مورد نظر خود استفاده کنید. زیرا سنا حاوی ماده خاصی است که ممکن است به سلول‌های روده آسیب برساند.
در عین حال، کار سنا در تحریک حرکات روده و به جلو راندن مواد موجود در سیستم گوارش بسیار عالی است. برای بهره‌گیری از سنا به عنوان داروی گیاهی، از غلاف و برگ‌های میوه خشک شده آن استفاده می‌شود. مصرف آن نیز با خیساندن گیاه در آب گرم به مدت 6-12 ساعت امکان‌پذیر است.
- ریواس
ریواس یکی از پر مصرف‌ترین گیاهان دارویی برای یبوست در سراسر جهان است. این گیاه حاوی ترکیبات موثری از جمله سنوزیدها (ملین‌های محرک) است که به خاطر خواص دارویی، از آن‌ها در رفع یبوست استفاده می‌شود.
سنوزیدهای نوع A و B نقش اصلی در تحریک دستگاه گوارش به عنوان پیش دارو ایفا می‌کنند. نتایج یکی از تحقیقات دهه گذشته نشان می‌دهد که سنوزید A ممکن است با مهار انتقال آب از روده‌ها به سمت سیستم عروقی از طریق کاهش بیان آکواپورین-3 در روده بزرگ، تأثیر ملین ایجاد کند.
توجه اکید داشته باشید!
توجه داشته باشید که یبوست شما می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد. این بیماری می‌تواند مربوط به تیروئید، اختلالات خلقی، مشکلات عصبی، سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) یا فیبروز سیستیک باشد.
به داروهای مصرفی خود و نکات ذکر شده در بروشور به عنوان عوارض جانبی توجه داشته باشید. مصرف برخی داروها ممکن است موجب یبوست شود.
در صورتی که از داروی گیاهی یا خانگی برای یبوست فرزند خود استفاده می‌کنید، توصیه می‌شود روش‌های بهتری مانند ورزش و افزایش آب و بهبود در رژیم غذایی را به عنوان جایگزین‌های سالم‌تر استفاده کنید. زیرا مصرف ملین‌ها برای کودکان چندان مناسب نیست.
بهتر است روند درمانی خود را با گیاهان ملایم و حجیم‌کننده مانند پوسته پسیلیوم و بذر کتان شروع کنید. در صورتی که نتیجه‌ای دریافت نکردید، ریشه قاصدک با طعم تلخ خود می‌تواند ناجی شما شود. گیاهانی مانند حوض زرد نیز دارای تأثیرات قوی‌تری هستند و به عنوان گزینه بعدی به شما توصیه می‌شوند. در نهایت فراموش نکنید که به پزشک مراجعه کرده و از سلامت کامل بدن خود اطمینان حاصل کنید. استفاده از سنا باید با هماهنگی پزشک انجام شود.
سخن پایانی
علاوه بر آنچه گفته شد، داروهای گیاهی دیگری مانند نارون لغزنده، برگ نعناع، عصاره برگ کنگر فرنگی (انگنار) و آلوئه‌ورا نیز وجود دارند که برای رفع مشکلات جدی‌تری مانند سندرم روده تحریک‌پذیر از آن‌ها استفاده می‌شود.
استفاده از ملین‌های گیاهی نباید برای مدت طولانی ادامه پیدا کند. در غیر این صورت امکان وابستگی سیستم گوارشی و بروز مشکلاتی مانند عدم دفع راحت در صورت قطع مصرف ملین وجود دارد. میزان مصرفی شما باید کنترل‌شده باشد. بنابراین، دریافت دستورالعمل از متخصص گیاه‌شناسی را فراموش نکنید.
