فیبروز کبد چیست؟ بیماری‌های مرتبط با آن و راههای درمان این بیماری چیست؟
فهرست محتوایی مقاله
فیبروز کبد چیست؟
وجود زخم یا اسکار در بافت کبدی بعنوان فیبروز شناخته می‌شود. حالت پیشرفته فیبروز، سیروز است.
یکی از روشهایی که پزشکان از آن برای تعیین مرحله پیشرفت فیبروز استفاده می‌کنند سیستم امتیازدهی METAVIR است. پزشکان معمولاً می‌توانند این نمره را تنها پس از گرفتن بیوپسی یا نمونه بافتی از یک قطعه کبد انجام دهند.
نمرات فعالیت از A0 تا A3 است:
A0: بدون فعالیت
A1: فعالیت خفیف
A2: فعالیت متوسط
A3: فعالیت شدید
مراحل فیبروز از F0 تا F4 متغیر است:
F0: فیبروز ندارد
F1: فیبروز پورتال بدون سپتوم
F2: فیبروز پورتال با تعداد کمی از سپتوم
F3: بسیاری از سپتاها بدون سیروز
F4: سیروز
بنابراین، فردی که شدیدترین نوع بیماری را دارد، دارای نمره فعالیت A3، و در مرحلهF4 است.
سیستم امتیاز دهی دیگر Batts and Ludwig است که فیبروز را در مقیاس درجه 1 تا درجه 4 درجه‌بندی می‌کند. که درجه 4 شدیدترین آن است. انجمن بین المللی مطالعه کبد (IASL) همچنین دارای یک سیستم امتیاز دهی با چهار دسته است که از حداقل هپاتیت مزمن تا هپاتیت مزمن شدید برخوردار است.
علائم فیبروز کبد چیست؟
پزشکان اغلب فیبروز کبد را در مراحل خفیف تا متوسط تشخیص نمی‌دهند. این امر به این دلیل است که فیبروز کبدی معمولاً تا زمانی که کبد به بیشتر‌ین آسیب خود نرسد، علائمی ایجاد نمی‌کند. اما بطور کل علائم این بیماری بصورت زیر می‌باشد:
- از دست دادن اشتها
- عدم توانایی در فکر کردن
- تجمع مایعات در پاها یا معده
- زردی (زرد بنظر رسیدن پوست و چشمها)
- حالت تهوع
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
- ضعف
دلایل فیبروز کبد چیست؟
فیبروز کبد پس از آنکه فرد دچار آسیب یا التهاب شدید در کبد شود، رخ می‌دهد. سلولهای کبد برای بهبود زخم‌های ایجاد شده شروع به تولید پروتئین‌های اضافی مانند کلاژن و گلیکوپروتئین‌ها می‌کند. در مرحله‌ای که کبد دیگر توانایی ترمیم ندارد این پروتئین‌های اضافی بافت اسکار یا فیبروز را تشکیل می‌دهند.
چه بیماریهایی باعث ایجاد فیبروز در کبد می‌شوند :
انواع مختلفی از بیماری‌های کبدی در اینجا آمده‌است که در مراحل پیشرفته به فیبروز تبدیل می‌شوند.
- هپاتیت خود ایمنی
- انسداد صفراوی
- اضافه بار آهن
- بیماری کبد چرب غیر الکلی، که شامل کبد چرب غیرالکلی (NAFL) و استثوهپاتیست غیر الکلی (NASH)
- هپاتیت ویروسی B و C
- هپاتیت کبد الکلی
طبق گفته The LancetTrusted Source، شایعترین علت ابتلا به فیبروز کبد اول بیماری کبد چرب غیرالکلی(NAFLD)، دوم بیماری کبد الکلی است.
درمان فیبروز
گزینه‌های درمانی فیبروز کبدی معمولاً به علت اصلی ایجاد فیبروز بستگی دارد. اگر فیبروز بدلیل نوشیدن بیش از حد الکل ایجاد شده‌باشد، پزشک ممکن است یک برنامه درمانی را برای کمک به فرد در قطع فوری نوشیدن الکل توصیه‌کند. اگر فردی کبد چرب غیرالکلی NAFLD داشته باشد، به احتمال زیاد پزشک برنامه‌ای جهت کنترل قند‌خون، رژیم غذایی، کاهش وزن و کنترل مصرف داروها توصیه می‌کند.
پزشک همچنین ممکن است آنتی بیوتیک‌هایی مانند بنازپریل، لیزینوپریل، رامیپریل، توکوفرول یا اینترفرون و… را تجویز کند. درصورتی که کبد فرد به اینگونه آنتی‌بیوتیکها جواب مثبت نشان ندهد و عملکرد آن پیشرفت خاصی نکند، تنها راه معالجه پیوند کبد خواهد‌بود. با این حال، لیست انتظار برای این نوع پیوند طولانی است و همه افراد کاندید جراحی نیستند.
برخی از راههای تشخیص بیماری فیبروز
بیوپسی کبد
الاستوگرافی گذرا
گزینه دیگر یک آزمایش تصویربرداری است که به الاستوگرافی گذرا معروف است. این آزمایشی است، که میزان سختی کبد را اندازه گیری می‌کند. سلولهای زخم فرد مبتلا به فیبروز کبدی باعث سفت شدن کبد او می‌شود. در این آزمایش از امواج صوتی با فرکانس پایین برای اندازه گیری میزان چسبندگی بافت کبد استفاده می‌شود.
آزمایشات خون
این آزمایش خون معمولاً برای افرادی که عفونت مزمن هپاتیت C شناخته شده دارند، تجویز می‌شود. زیرا افرادی که مبتلا به بیماری هپاتیت C هستند احتمال ابتلا به فیبروز کبدی در آنها بسیار بالا است.
عوارض فیبروز
مهمترین عارضه فیبروز کبد می‌تواند سیروز کبدی یا زخم شدید باشد. معمولاً طول یک یا دو دهه برای ایجاد سیروز کبد، زمان نیاز است.
درنهایت، اگر فیبروز فرد به سیروز و نارسایی کبد تبدیل شود، می‌تواند عوارض زیر را به‌‌همراه داشته باشد. این عوارض می‌تواند برای فرد مبتلا به بیماری کبد کشنده باشد.
- آسیت (ایجاد مایع در شکم)
- انسفالوپاتی کبدی (جمع آوری مواد زاید که باعث سردرگمی می‌شود)
- سندرم کبدی
- فشار خون بالا پورتال
- خونریزی واریس
