چه عواملی می‌تواند سلامتی کبد، این اندام حیاتی را به خطر بیاندازد؟
کبد روزانه با تولید صفرا ، تبدیل مواد مغذی از رژیم غذایی، پاکسازی خون از سموم، تجزیه چربی‌ها، الکل و داروها، کنترل قندخون و هورمون خون، جذب آهن و صدها کار دیگر بعوان یک ارگان شگفت‌آور شناخته شده است.
دکتر القطانی، مدیر تحقیقات بالینی كبد جانس هاپكینز، خاطرنشان كرد: نباید منتظر بود كه علائم بیماری کبد ظاهر شود. ایشان می‌گوید: “آیا شما می‌خواهید تا چشمان شما زرد شود و یا درد را در قسمت سمت راست فوقانی شکم خود احساس کنید تا چاره‌ای برای درمان بیماری کبد خود بیاندیشید. این علائم نشان‌دهنده یک کبد بسیار بیمار است.” “به مراتب بهتر است که بیماری کبد را قبل از جدی شدن متوقف کنیم.” در اینجا به پنج عامل خطرناک که می تواند به کبد آسیب جدی وارد کند اشاره شده است.
فهرست محتوایی مقاله
قند
مصرف بیش از حد قند یا شکر نه تنها می‌تواند برای دندان‌های شما مضر باشد بلکه می‌تواند به کبد شما نیز آسیب برساند. کبد برای تهیه چربی از یک نوع قند به نام فروکتوز استفاده می‌کند. اما شکر بیش از حد تصفیه شده(شکر سفید) با مقدار بیش از اندازه فروکتوز باعث ایجاد چربی بیش از حد و در نتیجه منجر به بیماری کبد خواهد شد. برخی مطالعات نشان می دهند که قند می تواند به اندازه الکل به کبد آسیب برساند، حتی اگر اضافه وزن نداشته باشید. این یک دلیل دیگر برای محدود کردن غذاها با قندهای اضافه شده ، مانند نوشابه‌ها، شیرینی‌جات و آب‌نبات‌ها است.
قرار گرفتن در معرض سموم
کبد وظیفه تمیز کردن سموم از خون را دارد. برچسب های هشدار دهنده را روی مواد شیمیایی مورد استفاده در خانه بخوانید. میوه ها و سبزیجات را قبل از مصرف بشویید تا مطمئن شوید آفت کش ها را هضم نمی کنید.
مکمل‌های گیاهی
فقط به دلیل این که یک مکمل برچسب ارگانیک و گیاهی دارد به این معنی نیست که برای شما مفید است. مصرف بی‌رویه بسیاری از گیاهان و مکمل‌ها با آسیب کبدی همراه هستند. درموردی که دارو و مکمل‌ها را بدون نسخه مصرف می کنید، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
الکل
کبدچرب الکلی، که باعث التهاب کبد(هپاتیت الکلی)، سیروز و در نهایت سرطان کبد می‌شود، فرآیندی است که ممکن است با چهار لیوان نوشیدنی الکلی در روز برای مردان و دو لیوان برای زنان آغاز می‌شود. علائم سوء مصرف الکل زمانی در فرد ظاهر می‌شود که متاسفانه کبد آسیب دیده است. خبر خوب: افراد با متوقف کردن مصرف الکل ممکن است بتوانند وضعیت کبد آسیب دیده‌شان را معکوس کنند. درکل با یک آزمایش خون ساده می توانید متوجه شوید که آیا شیوه نوشیدن شما می‌تواند به کبد شما آسیبی وارد کند یا خیر.
چاقی، دیابت یا کلسترول بالا
چاقی، دیابت و کلسترول بالا در طولانی مدت می تواند باعث بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) شود، این شرایط در حالت پیشرفته آن منجر به سیروز و سرطان کبد می‌شود. دکتر القطانی می گوید: “بیماری کبد چرب پیشرفته سریعترین دلیل در جهان برای نیاز به پیوند کبد است.” همانند کبد چرب الکلی، با نخوردن کربوهیدرات‌های ساده مانند برنج، نان و شکر و خوردن میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌ها و قهوه می‌توان جلو پیشرفت آسیب کبدی را گرفت.
ویتامین A
بدن ما ویتامین مورد نیازش را می‌تواند از میوه‌ها و سبزیجات تازه تامین کند. به ویژه آنهایی که قرمز ، نارنجی و زرد هستند. اما اگر مکمل‌هایی مصرف می کنید که مقادیر زیادی ویتامین A دارند، احتمال اینکه ویتامین A اضافی بتواند برای کبد مشکل آفرین باشد بسیار زیاد است. همانطور که در تعریف عملکرد کبد گفتیم، کبد بطور طبیعی ویتامین A را بیشتر از بقیه ویتامین‌ها ذخیره می‌کند. درنتیجه قبل از مصرف ویتامین A اضافی حتما با پزشک خود مشورت کنید زیرا احتمالاً به آن احتیاج ندارید.
استامینوفن
ما به شما توصیه نمی‌کنیم که درصورت نیاز به مسکن در شرایطی که کمردرد، سردرد و یا درد عضلانی دارید و یا بشدت سرما خورده‌اید، از آن استفاده نکنید. اما نکته مهم این است که دوز مصرفی استامینوفن باید مشخص باشد. دوز بالای استامینوفن می‌تواند به کبد شما آسیب وارد کند یا باعث مرگ شود.
دورز مصرفی استامینوفن بصورت زیر می باشد:
- بزرگسالان و نوجوانانی که حداقل 50 کیلوگرم وزن دارند نباید بیش از 1000 میلی‌گرم در یک زمان یا بیش از 4000 میلی‌گرم در 24 ساعت مصرف کنند.
- كودكان كمتر از 12 سال نباید در 24 ساعت بیش از 5 دوز مصرف كنند. مقدار میلی‌گرم در هر دوز براساس وزن و سن كودك مشخص می‌شود. توصیه می‌شود دقیقاً مطابق با دستور پزشک و همانطور که در برچسب دارو تنظیم شده است، استفاده نمایید.
چربی های ترانس
چربی‌های ترانس که یک چربی ساخته شده توسط انسان است را می‌شود در غذاهای بسته‌بندی شده و نیمه‌آماده به وفور دید. رژیم غذایی با چربی‌های ترانس باعث افزایش وزن می‌شود. این برای کبد شما خوب نیست. لیست مواد تشکیل دهنده خوراکی‌هایی را که می‌خرید حتما بررسی کنید. حتی “0” گرم چربی ترانس بروی برچسب مواد غذایی آماده می تواند به معنی وجود این چربی در آنها باشد.
خون آلوده
هپاتیت C از راه خون آلوده انتقال پیدا می‌کند. پس اگر پزشک یا پرستاری دقت کافی در استفاده کردن از وسایل پزشکی آلوده نداشته باشد، براحتی امکان انتقال وجود دارد. افرادی که از سرنگ مشترک جهت تزریق مواد مخدر استفاده می‌کنند نیز بسیار در معرض خطر آسیب شدید کبدی با ویروس هپاتیت C هستند.
